Dezeta, znana również jako DZ, to legendarny jacht wiosłowo-żaglowy o wyjątkowej historii i konstrukcji. W Polsce jest to jedna z najstarszych klas jachtów, które do dziś cieszą się ogromnym zainteresowaniem zarówno wśród żeglarzy, jak i miłośników historii żeglugi. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tej niezwykłej jednostce, jej historii, zastosowaniach oraz znaczeniu dla żeglarstwa.
Agenda:
- Jaka jest historia Dezety?
- Czy Dezeta jest jachtem szkoleniowym?
- Gdzie wykorzystywana jest Dezeta?
Historia Dezety
Pochodzenie dezety jest przedmiotem legend i spekulacji. Wiele osób wywodzi tę piękną łódź od jednostek wielorybniczych, inne widzą w niej kopię szalupy “Batorego”. Jeszcze inni uważają dezetę za jacht szkoleniowy Kriegsmarine, skonstruowany pod koniec lat 30. XX wieku.
- Początki konstrukcji
Według Encyklopedii Żeglarstwa, jednostka o nazwie Marinekutter została zaprojektowana w 1905 roku w Niemczech przez Gustawa Thomata. Od początku była to łódź szkoleniowa, ratunkowa i transportowa, stworzona na potrzeby Marynarki Cesarskiej.
- Budowa dezety w Polsce
Po roku 1945 dezety zaczęto budować w warsztatach szkutniczych w Szczecinie, na podstawie odnalezionej niemieckiej dokumentacji. Jacht ten był szeroko wykorzystywany głównie do szkolenia żeglarskiego, rejsów po wodach morskich i regat.
Dezeta jako jacht szkoleniowy
Dezeta, dzięki swoim trzem żaglom – fok, grot i bezan – oferuje szeroki zakres zmian położenia środka ożaglowania (SOŻ). Prowadzenie jednostki nie jest najłatwiejsze, jednak wiele uczy w zakresie posługiwania się żaglami, rozumienia nawietrzności i zawietrzności oraz koordynacji dowodzenia i pracy załogi.
- Zalety dezety jako jachtu szkoleniowego
Wprawdzie dezeta nie oferuje nawet minimum wygód, ale ma liczne zalety nautyczne. Przy prawidłowej pracy żaglami na DZ można wykonywać zwrot niemal bez udziału steru. Jacht nie ma tendencji do ostrzenia przy szkwałach, względnie dużą masę i stateczność, a żagle na dwóch masztach znakomicie ułatwiają uzyskanie wzorowej równowagi kursowej.
- Integracja załogi
Dezeta stanowi doskonałą łódź do integracji załogi pod żaglami lub przy wiosłach. Na pokładzie dezety można doskonalić żeglarskie umiejętności nie tylko na żaglach gaflowych, ale też na dwóch masztach.
- Dezeta na polskich wodach
Jak już wspomniano, dezeta to najstarsza klasa jachtów w Polsce. W kraju pływa dziś około 100 takich jednostek z różnych epok i materiałów (w 2003 roku było ich jeszcze 150). Od 2002 roku na Mazurach odbywają się Mistrzostwa Polski w klasie DZ – to jedyne w Polsce regaty śródlądowe rozgrywane w formule 24-godzinnego wyścigu. Organizowane są pod hasłem “Ratujmy Dezety”.
Wykorzystanie dezety w rejsach i regatach
Dezety można spotkać podczas różnych rejsów żeglarskich, zarówno na Mazurach, jak i na Bałtyku, Atlantyku, czy w Chorwacji i Hiszpanii. Są one wykorzystywane zarówno w rejsach rekreacyjnych, jak i podczas regat i innych imprez żeglarskich.
- Popularne miejsca żeglugi dezety
W Polsce jachty typu DZ można zobaczyć na jeziorze Kisajno, w pobliżu portu Almatur i wyspy Duży Ostrow, czy też przemierzają Łabędzi Szlak. W Niemczech, w rejonie Hamburga pływa obecnie około 30 kutrów, w większości są to drewniane jednostki pieczołowicie remontowane przez członków klubów. Podczas corocznego Kieler Woche (Tydzień Kiloński) na pokładach dezety ściga się nawet 800 żeglarzy z całego kraju.
Podsumowanie
Dezeta stanowi wyjątkowy element polskiego i światowego żeglarstwa, będąc jednocześnie świadkiem jego historii, jak i uczestnikiem współczesnych rejsów i regat. Jej niezwykła konstrukcja, bogata historia i wyjątkowe właściwości żeglarskie sprawiają, że pozostaje jedną z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych jednostek w świecie żeglarstwa.