TopCat dla wszytkich

Autor: Grzegorz Ziółkowski

Historia firmy TopCat sięga 1979 roku. Projektując pierwsze jednostki przyjęto założenia podobne jak przy konstrukcji legendarnego Volkswagena „Garbusa”. Miał to być katamaran tani, czyli dostępny dla wszystkich, prosty w obsłudze, nieskomplikowany w montażu i bezpieczny.

Podjęto decyzję o budowie niezatapialnej, bezmieczowej jednostki z wypornościowym masztem i wyposażonej w specjalny system uchylnych płetw sterowych. Pierwszym produktem firmy był niewielki kartamaran plażowy nazwany F1. Miał niecałe pięć metrów długości, siedmiometrowy maszt, 22 m2 oraz jeden trapez.

Następnym krokiem firmy było wykorzystanie zdobytych doświadczeń do produkcji dużego 18-stopowego katamaranu. Konstrukcja F1 była tak uniwersalna, że po prostu ją powiększono. K1 Spitfire, bo taką nazwę otrzymał nowy „cat”, miał 14,2 metrowego grota, foka 4,2 m2 oraz dwa trapezy. W późniejszych latach zmieniono konstrukcje pływaków, zwiększając wyporność dziobów. Powstała wersja zwana K1 Streamcut Regatta. Zmiany pozwoliły na noszenie sporych rozmiarów genakera – 18 m2, a także na powiększenie żagli podstawowych do odpowiednio fok 5,4 m2, grot 16,7 m2.

Konstrukcja

Bezmieczowe pływaki (dł. od 4,92 do 5,50 m) wykonywane są ręcznie z włókna szklanego. Zróżnicowanie grubości poszycia zapewnia odpowiednią wytrzymałość i sztywność przy niewielkiej masie. W kadłubach w części  rufowej umieszczono szczelnie zamykane schowki o pojemności około 25 litrów. Kadłuby mogą być dodatkowo wyposażone w „ostrogi”, czyli wzmocnienie w części kilowej pływaka. Pozwala to na parkowanie katamaranem bezpośrednio na piasku czy trawie bez obawy uszkodzenia laminatu. Wysoki krój wręg zwiększa powierzchnię boczną, jednak wąska i wysoka część dziobowa o dużej wyporności zapobiega pikowaniu pod wodę. Przy dużym nawet zanurzeniu na Topcat’ach nie występuje efekt hamowania.

Wykorzystanie sił powstałych w napiętym olinowania stałym umożliwiło sztywne połączenie pływaków dwoma aluminiowymi profilami o trójkątnym przekroju, bez użycia śrub (sic!). Profile te wsuwane są w specjalne kołnierze w pływakach. Dzięki tej technice pływaki dają się łatwo montować i nie tracą nic ze swej wytrzymałości (zwłaszcza na skręcenie). Wewnątrz aluminiowego profilu umieszczona jest lina, ułatwiająca postawienie katamaranu z wywrotki. Pomiędzy pływakami a belkami rozpięta jest centralnie sznurowana trampolina.

Maszty w zależności od modelu różnią się długością – od 7,60 do 9,15 m. Dla wszystkich modeli jest to profilowany szczelny kształtownik aluminiowy o wyporności 20 kg.   Pozwala to na utrzymanie katamaranu po wywrotce w odpowiedniej pozycji i łatwe jego postawienie. Do belki mocowany jest na obrotowym sworzniu, zapewnia to odpowiednie ustawienie na kursach pełnych. Maszt może być dzielony na dwie części, co znacznie ułatwia transport.

Stery to jedna z największych zalet TopCat’a. Opatentowane urządzenie sterowe daje potrójne zabezpieczenie podczas wpłynięcia na mieliznę lub uderzenia o przeszkodę. Krótkie pociągnięcie za fał spowoduje przesunięcie płetw sterowych do góry na odpowiednią wysokość. Jeżeli płetwy napotkają przeszkodę, odchylą się natychmiast do tyłu oraz wykonają ruch do góry. Płetwy wykonane są z profilów aluminiowych i zakończone wymiennymi plastikowymi końcówkami. Rozwiązanie to pozwala na pływanie z maksymalnymi prędkościami po bardzo płytkich wodach (35– 40 cm) bez ryzyka uszkodzenia sprzętu.

Podstawą ożaglowania jest pełnolistwowy grot o maksymalnej powierzchni 16,7 m². Podobnie jak w windsurfingu mamy możliwość regulacji profilu grotżagla i ugięcia masztu napinaczem przedniego liku. Szczątkowy bom to po prostu krótki wózek z knagą na końcu żagla. Stanowi to dodatkową regulację wypełnienia grota w zależności od kursu. Grotżaglem pracujemy przy pomocy talii z knagą oraz wózka znajdującego się na tylnej belce. Fok o maksymalnej powierzchni 5,4 m² znajduje się na rolerze. Szoty foka prowadzone są w pętli na dwóch systemach bloczków z knagami – nie pozwala to na splątanie się końcówek lin. Żaglem, który wywołuje najwięcej emocji w czasie żeglugi, jest niewątpliwie genaker – 17,7 m² daje niezłe przyśpieszenie na kursach pełnych.

W Topcat’ach stawianie genakera realizowane jest przy pomocy jednego fału, dzięki bloczkom umieszczonym w bukszprycie wybiera on jednocześnie górę i dół żagla. Szoty tak jak w przypadku foka prowadzone są w pętli, przez tylna belkę z możliwością knagowania.

Klasy i modele

 

Obecnie firma TopCat ma w ofercie trzy klasy katamaranów – K1, K2, K3. Największy z rodziny – K1 to prawdziwa maszyna regatowa. Wyposażona w pełnolistwowego grota o powierzchni 16,7 m², genakera 17,7 m² oraz dwa trapezy pozwala na naprawdę szybkie pływanie – z mylarowymi żaglami osiąga prędkość nawet do 40 km/h. Najmniejsze – K3 to wspaniała klasa dla rodzica z dzieckiem bądź młodego człowieka zaczynającego przygodę z katamaranami. Wewnątrz klasy katamarany dzielimy na modele, a te różnią się powierzchnią ożaglowania. Na przykład K1 Streamcut i K1 Classic to te same kadłuby inaczej ożaglowane, największa różnica występuje zawsze w powierzchni grota. Na mniejszych jednostkach K2, K3 oraz F1(rzadko już spotykany) prawo do noszenia żagla dodatkowego w czasie regat ma tylko pełna załoga, czyli dwie osoby. Jeśli ktoś chce wystartować sam, musi zrezygnować z foka.

Szczegółowe parametry poszczególnych modeli katamaranów TopCat:

fot. Justyna Ziółkowska, Krzysztof Kozerski

Tags: Top Cat, katamaran, wielokadłubowce

Category: Spis treści, Technika