Testa

Autor Tomasz Główka

Od redakcji:

Prezentowany poniżej projekt to trzecia praca, która nadeszła w terminie na ogłoszony przez nas w ubiegłym roku konkurs.
Prezentowaliśmy już jednokadłubowy slup bermudzki §5 Totus oraz trimaran Minitri. Teraz przedstawiamy jacht Testa, który zaprojektował Tomasz Główka. Ta ciekawa konstrukcja nie spełniła niestety warunków konkursu (brak rysunków zładu). Szkoda… Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt koncepcyjny jachtu o długości 4,80 m, który został sporządzony na konkurs ogłoszony przez redakcję magazynu internetowego Port21.pl.

Podstawowe parametry:
− długość – 4,8 m
− długość KLW – 4,5 m
− powierzchnia ożaglowania – 13 m²
− wyporność do KLW – 0,55 m³
− masa własna  – 310 kg
− szerokość – 1,8 m
− szerokość KLW – 1,45 m
− zanurzenie kadłuba – 24,5 cm
− zanurzenie z mieczem – 86 cm

Założenia wstępne
Jacht powstał jako rozwinięcie pierwotnej koncepcji małej łódki kabinowej przeznaczonej dla dwóch osób i małego dziecka, przy możliwie niewielkich rozmiarach zewnętrznych. Po zwiększeniu długości z 4,4 do 4,8 m udało się wygospodarować długość wnętrza pozwalającą na umieszczenie trzeciej koi i kambuza. Takielunek i osprzęt został zaprojektowany z myślą o łatwości obsługi przy żegludze turystycznej zarówno po małych jeziorach czy wręcz rzeczkach, jak i po wodach przybrzeżnych. Konstrukcja jachtu jest wynikiem kompromisu pomiędzy chęcią posiadania eleganckiego jachtu okrągłodennego a koniecznością maksymalnego zmniejszenia kosztów budowy, stąd zastosowanie sklejki.

 

Linie kadłuba
Do zaprojektowania jachtu wykorzystałem stworzoną w czasie studiów procedurę w programie MathCad umożliwiającą dopasowanie przekrojów dna dla uzyskania gładkiej krzywej pól wrężnic przy założonym położeniu środka wyporu. Dodatkowo pola przekrojów części zanurzonej jachtu nie zmieniają się w małym przechyle (do 50o, ze względu na skośne burty). Załamanie linii kadłuba umożliwia wykonanie powierzchni burt ze sklejki. Kształt pokładu został zaprojektowany jako powierzchnia stożkowa, możliwa do wykonania z arkusza sklejki. Ścianki kabiny i półpokłady prostokreślne, kąt nachylenia półpokładów stały na całej ich długości, co ułatwia wykonanie wzdłużników. Kokpit zapewnia wygodną i dającą poczucie pewności pozycję siedzenia na ławeczkach z oparciem. W razie potrzeby możliwe jest balastowanie na półpokładach. Kokpit samoodpływowy, od tyłu jest zamknięty belką, na której umieszczony jest górny zawias steru.

Układ takielunku

Maszt jest postawiony na powierzchni pokładu. Jego pięta zakończona jest rozbudowaną stopą, której zadaniem jest rozkład obciążenia na gródź podmasztową oraz dźwigar na tylnej krawędzi kabiny. Eliminuje to konieczność stosowania pilersu lub skrócenia koi dziobowej. Drugą, nie mniej istotną funkcją stopy jest przesunięcie do tyłu osi obrotu masztu podczas jego kładzenia. Wanty w klasycznym układzie zamocowane są do podwięzi na skraju kabiny. Punkt zaczepienia want znajduje się na przedłużeniu osi obrotu masztu podczas jego kładzenia. Punkt zamocowania sztagu jest odsunięty do tyłu dla ułatwienia wchodzenia na pokład jachtu oraz w celu uzyskania właściwego położenia środka ożaglowania. Sztag może być wybierany (podczas kładzenia masztu) i napinany z kokpitu. Ułatwia to zdecydowanie żeglugę po szlakach często przecinanych mostami. Mocowanie sztagu do sztagownika na dziobnicy. Nie przewiduje się achtersztagu. Osprzęt ruchomy – jak najprostszy.

Żagle
Grot na długim bomie bez likszpary usztywniony jest jedną pełną i dwiema krótkimi listwami. Wybieranie grota szotami zamocowanymi jednym końcem do stropiku biegnącego pomiędzy tylnymi krańcami połpokładów, drugi koniec wybiera się poprzez bloczek zamocowany do podłogi kokpitu przed miejscem sternika. Obciągacz bomu typowy, najlepiej wewnątrz rury, by mógł podpierać bom na postoju. Fok bez pokrycia, może być prowadzony na szynie ułatwiającej wykonywanie zwrotów. Dodatkowo przewiduje się genuę biegnącą poza wantami – na słabe wiatry oraz żagiel dodatkowy na kursy pełne – spinaker lub genaker (krótki bukszprtyt wysuwany teleskopowo, umieszczony na pokładzie.

Zabudowa socjalna
Dwie koje pod kokpitem, skrzynka mieczowa “zmniejszona” pod zejściówką, przed grodzią podmasztową duża, częściowo rozkładana koja i kambuz. Szafki niezbyt liczne, we wnękach za przeponami podwięzi wantowych, jaskółki pod lewym półpokładem oraz nad i pod kuchenką (na prawej burcie), dodatkowo głęboka półka pod pokładem dziobowym. Koje są pochylone w stosunku do wodnicy, częściowo dla zwiększenia ich szerokości, a częściowo ze względu na zmianę trymu wzdłużnego przy załodze w kabinie. Na pokładzie brak klasycznego achterpiku, jest tylko schowek na kotwicę pod kokpitem (na tak małym jachcie kotwicy z dziobu się raczej nie rzuca), jaskółki w falochronach i mały forpik zamykany pokrywką z wycięciem na przechodzący przez pokład sztag. Nie ma suwklapy, zejściówka pochylona dla ułatwienia wejścia do kabiny, zamykana sztorcklapą.

Konstrukcja i wykonanie kadłuba
Dno kompozytowe, w pierwszym egzemplarzu z rdzeniem drewnianym, później, po wykonaniu małego foremnika (tylko części okrągłodennej) – monolityczne. Burty sklejkowe. Jacht będzie budowany na szablonach wyciętych z płyty OSB lub wiórowej (wielokrotnego użytku). Z wyjątkiem wzdłużnika burtowego (przy pokładzie), do którego przykręcana jest poprzez burtę ozdobna listwa odbojowa nie ma wzmocnień listwowych (wzdłużników ani pokładników). Łączenie powierzchni (także pokładu) za pomocą pasków laminatu po dogięciu i tymczasowym zamocowaniu sklejek do szablonów. Analogicznie łączenie burt do dna – po wykonaniu całego jachtu bez dna, nakłada się je (w pozycji odwróconej) i przylaminowuje.

Zabudowa, konstrukcyjna
Grodzie: pod kokpitem, przy skrzynce mieczowej (tylko poniżej linii wodnej), podmasztowa, pod pokładem nad koją dziobową i dziobowa. Dźwigary wykonane jako kompozytowe o przekroju zamkniętym – dwa pasy połączone ściankami, jeden pod masztem, drugi na tylnej krawędzi kabiny dla przeniesienia obciążeń od chodzenia po pokładzie i podczas kładzenia masztu. Siły z want sprowadzone do kadłuba poprzez przepony. Skrzynka mieczowa sklejkowa, zamknięta, płaska. Balast wewnętrzny zalaminowany po obu stronach skrzynki mieczowej.

Płetwy

Miecz profilowany w części podwodnej, część współpracująca ze skrzynką mieczową – płaska. Profil zasadniczy NACA00XX – zmienny wraz z rozpiętością, przy dnie zmieniający się do profilu soczewkowatego, o maksymalnej grubości przesuniętej do tyłu (jest to korzystne hydrodynamicznie i ułatwia skonstruowanie dźwigara). Konstrukcja miecza – kompozytowy, częściowo zalany ołowiem, częściowo wypełniony pianką, sklejany z dwóch połówek.
Ster z płetwą podnoszoną obrotowo w jarzmie, rumpel stały (niepodnoszony) z przedłużaczem.

Uwagi końcowe
Jacht na służyć do maksymalnie niedrogiej i maksymalnie przyjemnej turystyki. Stąd jego niewielkie wymiary – praktycznie najmniejsze, jakie pozwalają spełnić wymagania konkursu, stąd też jego charakter daleki od tradycyjnego. Mała masa pozwala go łatwo transportować na małe, ciche akweny, po których łatwo się porusza dzięki małemu zanurzeniu i małej szerokości. Kształt kadłuba powinien też zapewnić odpowiednią dzielność morską.
Jacht jest bezpieczny. Podczas pomiarów stateczności końcowej powinien podnieść 10 kg na topie masztu, jednak trzeba pamiętać, że dotyczy to masy i trymu pomiarowego. W rzeczywistej sytuacji, na tak małym jachcie, wiele zależy od zachowania załogi i rozmieszczenia bagażu Jakkolwiek, objętość komór wypornościowych (wypienione przestrzenie pod wszystkimi kojami) całkowicie wystarcza do zapienienia pływalności, dwuosobowa załoga powinna dać radę podnieść nawet częściowo zalany jacht na wodzie. Nie jest to jacht regatowy, należy jednak brać pod uwagę kształt linii wodnych jachtu przy wchodzeniu na pokład dziobowy. Stateczność początkowa jachtu prawidłowo wytrymowanego jest wystarczająca. Na jachcie nie ma miejsca na zamocowanie silnika przyczepnego, ani na przechowywanie paliwa w kanistrach.

rys. Tomasz Główka

Tags: budowa jachtu, jacht, jachty drewniane, jachty z drewna

Category: Spis treści, Na wiatr