Cupido i Gracja Aleksandra Powalajewa

Artykuł Radosława Werszko pt. „Sneakbox po polsku” o zapomnianej konstrukcji wiosłowo-żaglowej łódki Aleksandra Powalajewa skłonił mnie do wspomnień o innych projektach tego konstruktora. Też kiedyś zwróciłem uwagę na małego Tarpana – to ciekawa konstrukcja i szkoda, że się nie rozpowszechniła. Ciekawe jest też, że jachciki motorowe projektowane przez Aleksandra Powalajewa również nazywały się Tarpan!

Aleksander Powalajew zaprojektował i budował wiele jachtów. Wydaje się, że najważniejszy z nich, to balastowo-mieczowy Cupido długości 6,60 m. Opis był zamieszczony w jednym z numerów „Żagli” [Nr 4 (62), kwiecień 1964 r.], wraz z pięknym rysunkiem „perspektywiczno-rentgenowskim”  ujawniającym rozplanowanie wnętrza tego jachtu. Cupido został zbudowany przez członka WTW, Spółdzielnię Pracy “Sprzęt Rybacki” i był “jachtem flagowym” Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego w latach 60. i 70. Na owe czasy był to komfortowy i duży jacht śródlądowy z możliwością pływania po zatokach i zalewach. Widziałem go kiedyś, w końcu lat 70. na Jeziorze Guzianka – był na prawdę piękny.

Na początku lat 90. kupiłem od Jerzego Pieśniewskiego kadłub prototypu Micro i przez parę miesięcy budowałem go właśnie w WTW. Cupido stał na terenie przystani pod gołym niebem. Kadłub był w opłakanym stanie – prawie całe poszycie i wiele elementów szkieletu trzeba było wymienić. Ktoś próbował go remontować, ale nigdy później nie widziałem tej pięknej jednostki na wodzie. Może ktoś opowie więcej o tym pięknym jachcie, który był przez wiele lat eksploatowany przez żeglarzy WTW?

W kwietniu 1964 roku miesięcznik „Żagle” ogłosił konkurs projektowy na kabinową, turystyczną łódź żaglową, w dwóch kategoriach. W konkursie na „łódź większą”, zwyciężyła znakomita i znana Zośka Zbigniewa Milewskiego, a Gracja  (wielkością bardzo zbliżona do Cupido) Aleksandra Powalajewa otrzymała jedno z wyróżnień. Opis tego ciekawego projektu był w „Żaglach” nr 11 (81) z listopada 1965 roku. Jury uznało Grację za godną uwagi, ze względu na ciekawą koncepcję centralnego kokpitu i dwóch kabin, dzięki czemu konstruktorowi udało się „zmieścić” w kadłubie 6 koi, zastosowanie zwijacza foka (co nie było wtedy standardem na naszych jachtach) oraz owiewki, takich jak te stosowane w jachtach motorowo-żaglowych, ale wytknęło, że obginanie poszycia będzie dla amatorów zbyt trudne i zwróciło uwagę na błąd w obliczeniach – konstruktor podał wyporność mniejszą od ciężaru kadłuba. Prawdopodobnie, ten projekt Aleksandra Powalajewa nie doczekał się nigdy realizacji.

Warto przypomnieć, że jedno z wyróżnień, w tym konkursie, otrzymała Śnieżka Stefana Workerta, która była dość popularna oraz Sum Mieczysława Plucińskiego, do którego nie została skończona dokumentacja. W konkursie na „łódź mniejszą” zwyciężyła archaiczna, w wielu rozwiązaniach, Przygoda Władysława Kuciela, a przepadł znakomity i nowatorski w koncepcji Ciupek Stefana Workerta, który stał się później dość popularnym jachcikiem budowanym przez amatorów.

Dane techniczne jachtu Cupido:

długość 6,60 m
szerokość 2,36 m
zanurzenie 0,60/1,20 m
ciężar balastu z mieczem  275 kg
ciężar całkowity 700 kg
wyporność 1160 kG
powierzchnia żagli 18 m²
powierzchnia żagli z fokiem Genua 24 m²
moc silnika pomocniczego 4-5-10 KM

Dane techniczne jachtu Gracja:

długość 6,60 m
szerokość  2,33 m
zanurzenie 0,65/1,20 m
ciężar balastu z mieczem  444 kg
ciężar jednostki 1520 kg
wyporność 1160 kG
powierzchnia ożaglowania 25 m²

Tags: jacht, jachty, jachty drewniane, jachty z drewna

Category: Spis treści, Technika